Khi việc phát hành trái phiếu bitcoin trị giá 1 tỷ USD bị trì hoãn, Tổng thống El Salvador, Nayib Bukele phải đối mặt với khoản thanh toán 800 triệu USD vào tháng 1/2023.
El Salvador có nguy cơ vỡ nợ
Sở hữu trái phiếu chính phủ trị giá 800 triệu đô la của El Salvador sẽ đến hạn vào tháng 1 năm 2023, trong đó xác suất phá sản là 48%. Thị trường tài chính quốc tế dự đoán quốc gia Trung Mỹ sẽ ngừng trả nợ theo dự kiến trong tám tháng, chỉ hơn một năm sau khi áp dụng hình thức đấu thầu hợp pháp bằng bitcoin.
El Salvador có tốc độ tăng trưởng kinh tế thấp, thâm hụt tài chính lớn và gần 90% GDP trong nợ xấu chính phủ (lãi suất 5% mỗi năm so với 1,5% ở Mỹ). Nếu không có những thay đổi lớn trong chính sách kinh tế, El Salvador sẽ đứng trước rủi ro trở thành quốc gia vỡ nợ.
Frank Muci là thành viên khoa Chính sách Công của trường LSE. Các mối quan tâm nghiên cứu của ông bao gồm chính sách tăng trưởng kinh tế và quản lý tài chính công. Một phiên bản dài hơn của các chính sách này lần đầu tiên xuất hiện trong bản tin của Frank Muci.
Hầu hết các học viên và học giả đồng ý rằng nợ quốc gia có chi phí cao. Điều này đặc biệt đúng ở các quốc gia đô la hóa như El Salvador, nơi các khoản thanh toán bị bỏ sót của chính phủ dẫn đến hiện tượng rút tiền hàng loạt. Cũng như ở các thị trường mới nổi khác, các ngân hàng địa phương, công ty bảo hiểm và quỹ hưu trí ở El Salvador đều có rất nhiều khoản nợ chính phủ trong nước và một số khoản nợ nước ngoài trên bảng cân đối kế toán.
Ngay cả khi Tổng thống Nayib Bukele chỉ vỡ nợ nước ngoài, nợ trong nước cũng sẽ rủi ro hơn (và ít giá trị hơn), gây ra thiệt hại trên thị trường về mặt lý thuyết. Cả hai loại trái phiếu này sẽ tính vào vốn chủ sở hữu ngân hàng và làm giảm quy mô bảng cân đối kế toán trên toàn hệ thống tài chính.
Trong trường hợp này, một số người Salvador muốn gửi đô la bằng tiền mặt đến các ngân hàng an toàn của Hoa Kỳ, không phải trong các ngân hàng rủi ro ở nhà. Các khoản rút tiền hoặc dòng tiền lớn đến Hoa Kỳ sẽ làm căng thẳng thanh khoản của các ngân hàng trong nước và khiến các ngân hàng yếu hơn rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán.
Cơ quan tiền tệ của El Salvador không thể in đô la Mỹ để xoa dịu khủng hoảng hoặc giải cứu các tổ chức thất bại (chỉ có Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ mới có thể). Vì vậy ngân hàng trung ương sẽ phải sử dụng lượng dự trữ hạn chế trị giá 3,4 tỷ đô la – tương đương 12% GDP của đất nước – để kiểm soát căng thẳng.
Với những rủi ro và chi phí của việc vỡ nợ quốc gia, có thể thấy El Salvador muốn tiếp tục thanh toán. Chính phủ mong muốn được tiếp tục trả nợ, ít nhất là vào lúc này. Vào tháng 3, Bộ trưởng Tài chính El Salvador, Alejandro Zelaya khẳng định rủi ro vỡ nợ của quốc gia này “bằng 0” và nói rằng chính phủ vẫn cam kết thanh toán trong mọi tình huống.
Thứ nhất, Bukele đang tìm cách tái đắc cử sau hai năm, vào tháng 6 năm 2024, và cầm quyền thêm 5 năm sau đó. Tỷ lệ tán thành của ông là cực kỳ cao (85%) và sự kiểm soát của ông đối với hệ thống truyền thông và luật pháp đang được thắt chặt.
Các quan điểm về khả năng vỡ nợ của El Savador
Chính quyền của Bukele đã phát hành hơn một phần tư tổng số trái phiếu nước ngoài, bán 1,1 tỷ USD tiền giấy vào năm 2019 và 1 tỷ USD vào năm 2020. Nếu Bukele bắt đầu cạn tiền và vỡ nợ, ông có thể làm tương tự như vậy vào năm 2025, khi một trái phiếu lớn khác trị giá 800 triệu USD được phát hành. Nhưng hiện tại, ít nhất El Salvador có thể tiếp tục thanh toán.
Nếu không, Bukele chỉ có thể xây dựng một chương trình với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và huy động hàng trăm triệu đô la để tài trợ cho chính phủ, mà IMF sẽ giải ngân dần dần để đổi lấy các cải cách.
IMF có thể sẽ yêu cầu củng cố tài khóa – tăng thuế và cắt giảm chi tiêu. Vì vậy tỷ lệ nợ/GDP có xu hướng giảm trong trung hạn. Nó cũng sẽ yêu cầu một cuộc cải cách tiền điện tử, sửa đổi luật bitcoin để ngăn chặn những rủi ro vĩ mô. Điều này là hoàn toàn có thể làm được – vì sự nổi tiếng và ảnh hưởng của Bukele trong Quốc hội. Thêm vào đó, chính sách bảo mật chặt chẽ đã khiến ông trở nên nổi tiếng, chứ không phải luật bitcoin – có thể bị thay đổi với những tác động chính trị hạn chế.
Suy đoán hơn, El Salvador có thể đảm bảo một số khoản tài chính từ những người chơi lớn trong không gian tiền điện tử, những người được gọi là “cá voi”muốn triển khai ý tưởng “áp dụng bitcoin quốc gia”. Nhà phát hành Stablecoin Tether, sàn giao dịch tiền điện tử Bitfinex hoặc những người khác có thể mở rộng hỗ trợ bằng khoản vay trực tiếp với chính phủ, mua trái phiếu trong nước hoặc chỉ cần gửi đô la Mỹ vào các ngân hàng có thể quay vòng và sử dụng để mua nợ chính phủ ở El Salvador.
Hiện tại, El Salvador có nhiều lựa chọn để xoay chuyển tình thế. Từ những điều này có thể kết luận rằng El Salvador sẽ không vỡ nợ vào năm 2023.
