Rủi ro của mô hình “Cộng đồng là công ty”

Các dự án NFT hoạt động như thế nào?

Nhờ sự thành công của Bored Ape Yacht Club (BAYC), mô hình tiêu chuẩn đã được áp dụng để khởi chạy bộ sưu tập NFT bom tấn vào năm 2022.

Điều này nhen nhóm lên mô hình cộng đồng là công ty, trong đó những người nắm giữ NFT được coi như một thành viên. Giống như cổ phiếu, các cộng đồng tiền điện tử khởi chạy bộ sưu tập NFT, biến người nắm giữ thành “thành viên” với các mức độ ảnh hưởng khác nhau.

Giả sử bạn có một cộng đồng online đang phát triển, ví dụ những người theo dõi trên Twitter, người hâm mộ, cuộc trò chuyện nhóm hoặc câu lạc bộ trực tuyến. Bạn cung cấp (hoặc bán) cho mỗi người tham gia vào cộng đồng đó NFT của riêng họ, giống như thẻ thành viên kỹ thuật số.

Ở góc độ một thành viên, họ có thể bán NFT của mình cho một người bên ngoài cộng đồng, các nhà đầu cơ hoặc giữ lại với hy vọng nhận được các đặc quyền trong tương lai chỉ dành cho hội viên.

Việc Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch có xem các NFT này là hợp đồng đầu tư hay không vẫn là một câu hỏi mở.

Đặc quyền khi sở hữu NFT là gì?

Về cơ bản, những đặc quyền đó là để “tham dự” ở nhiều tư cách khác nhau. Người nắm giữ NFT sẽ nhận được những thông tin đầu tiên về các dự án NFT trong tương lai từ cộng đồng và có thể đưa ra ý kiến về cách hoạt động của các dự án.

Bên cạnh đó, với tư cách là chủ sở hữu NFT, bạn có thể nhận được 10.000 COMMUNITY tokens, hoặc ảnh hồ sơ NFT đặc biệt để củng cố tư cách thành viên trên Twitter và Discord.

Nhóm lãnh đạo sáng lập cộng đồng thường đưa ra tất cả các quyết định kinh doanh và nắm số lượng NFT lớn nhất. Chưa có quy định cấm nào về việc người sáng lập và chủ sở hữu NFT có thể hoặc không thể thực hiện hay phá vỡ dự án với với thẻ hội viên của họ.

Bộ sưu tập NFT được sáng lập bởi các nhà đầu tư mạo hiểm Chris Cantino và Jaime Schmidt vào mùa thu năm ngoái và Proof, một công ty khởi nghiệp về truyền thông do Kevin Rose thành lập. Khi Proof ra mắt bộ sưu tập NFT mới vào đầu tháng này, các thành viên hiện tại đã có cơ hội đầu tư trước cộng đồng.

Bên cạnh đó, Moonbirds đã tạo ra 58 triệu đô la cho ngân sách của công ty, mô hình dự án NFT được sử dụng để huy động vốn đi kèm với các loại rủi ro riêng.

Rủi ro bị khai thác

Bộ sưu tập Akutars NFT đã mất gần 35 triệu đô la khi một hợp đồng thông minh bị lỗi.

Cộng đồng tiền điện tử do cựu cầu thủ bóng chày Micah Johnson dẫn đầu đã huy động được khoảng 35 triệu đô la từ việc ra mắt NFT. Ngay sau đó, toàn bộ số tiền đã bị mất.

Johnson đã dành cả năm qua để quảng bá thương hiệu Aku, một công ty truyền thông tiền điện tử lấy ý tưởng từ một linh vật du hành vũ trụ cùng tên. Vào thứ Sáu, họ đã lên kế hoạch ra mắt “Akutars”, hình đại diện NFT chính thức của vũ trụ Aku. Giá ban đầu khá cao 3,5 ETH (khoảng 10.000 đô la), nhưng đã được điều chỉnh giảm xuống khi bán ra.

Bởi vì tất cả các mã code cho cơ chế khởi chạy NFT đã được công khai trong các hợp đồng thông minh triển khai cho chuỗi khối Ethereum nên bất kỳ ai có kết nối internet đều có thể xem hoạt động bên trong của NFT. 

Điều này đảm bảo tính minh bạch nhưng lại không được bảo mật chặt chẽ: Khoảng một giờ sau khi giao dịch mua bán bắt đầu, kẻ tấn công có thể lợi dụng để khai thác hợp đồng thông minh Akutars. 

Kẻ tấn công đã để lại lời nhắn:

“Mặc dù khá vui, nhưng tôi không có chủ định khai thác lỗ hổng này. Nếu không thì tôi đã không sử dụng coinbase. Một khi các bạn công khai lỗ hổng tồn tại, tôi sẽ xóa block ngay lập tức. – USER221”

Mặc dù việc khai thác không hoàn toàn phá vỡ hợp đồng, nhưng nó đã gây ra một phản ứng dây chuyền khiến 35 triệu đô la ETH bị “khóa” trên mạng lưới. Vì mã được triển khai trên Ethereum là “bất biến” và không thể sửa đổi nên các nhà phát triển không có quyền truy đòi và số tiền sẽ bị mất vĩnh viễn.

Ngày hôm sau, các nhà phát triển đã sử dụng tài khoản Twitter chính thức của Aku để yêu cầu trợ giúp tạo phiên bản mới của hợp đồng.

Sau đó, họ đã gửi Akutars đến các chủ sở hữu NFT “mint pass” và xử lý hoàn lại một phần tiền cho bất kỳ ai đã đặt giá thầu.

Điều này đã làm hài lòng cộng đồng Aku. Các nhà giao dịch ủng hộ Micah Johnson vì đã tái khởi động Akutars thay vì từ bỏ dự án. Cộng đồng thể hiện sự đồng thuận với hashtag #weareaku. Nhiều người cũng tin rằng kẻ khai thác ban đầu thực sự là một người tốt tìm ra lỗi hệ thống chứ không nhằm mục đích tấn công.

Something I put together for the @AkuDreams family, inspired by @Micah_Johnson3’s mantra ‘Brick By Brick’#WeAreAku #MoonGods pic.twitter.com/fyL769hjzw

— Reaper 🍌 (@Reaper_NFT) April 24, 2022

Xem thêm: NFT là gì? Hướng dẫn mua bán và tạo NFT trên Binance

Nguyên tắc “Mã là luật”

Một nguyên tắc bất di bất dịch của tiền điện tử: “mã là luật”. Các hợp đồng thông minh được triển khai trên blockchain sẽ chỉ chạy theo một chiều. Điều này gây khó khăn cho việc sửa lỗi sau khi vận hành thực thế.

Các nhà phát triển có thể cập nhật mã sau khi xem xét hoặc kiểm tra, nhưng khi đó nội dung sẽ chuyển sang một hợp đồng hoàn toàn mới. Triết lý bảo mật dựa trên đặc tính “DYOR” – “tự nghiên cứu”. Vì phần lớn mã đều minh bạch và các bản cập nhật vẫn còn hạn chế, cộng đồng cũng chấp nhận rằng lỗi không hoàn toàn nằm ở các nhà phát triển mà còn thuộc về trách nhiệm của người dùng.

Vì vậy, điều gì sẽ xảy ra khi “luật” vẫn còn lỗi làm phá vỡ hệ thống? Không có cơ quan nào để khiếu nại, không có đơn vị nào có khả năng khôi phục số tiền đã mất. Đây là rủi ro đánh đổi của việc thực hiện mọi thứ hoàn toàn theo chuỗi. 

Aku có đủ nguồn lực để chi ra hơn 35 triệu đô la đền bù thiệt hại cho các nhà đầu tư Aku, nên các thành viên cộng đồng mới chấp nhận sai lầm này.

Nếu các công ty mới huy động vốn bằng cách khởi chạy dự án NFT, ai chịu trách nhiệm về sự Trượt giá này?

Giả sử một công ty khởi nghiệp ở giai đoạn đầu huy động được một vài triệu đô la, nhưng ngay sau đó bị mất tiền. Các nhà đầu tư sẽ khó lòng chấp nhận được điều này. Khi đó, nguyên tắc “mã là luật” sẽ không chấp nhận trước tòa.

Sự thất bại của Akutars là một cảnh báo cho mô hình NFT cộng đồng với tư cách là công ty. Không ai có thể khẳng định sai lầm này sẽ không tái diễn. Một khi mã code sai, các nhà đầu tư sẽ mất toàn bộ tài sản của mình.