Order Book được cập nhật liên tục theo thời gian thực suốt cả ngày, thay đổi và phản ánh ý định theo thời gian thực của những người tham gia.
Order book là gì?
Order book (sổ lệnh) là danh sách điện tử các lệnh mua và bán của một loại tài sản cụ thể được sắp xếp theo mức giá. Order book thể hiện lợi ích của người mua, người bán và mối quan hệ luôn thay đổi giữa họ. Điều đó được thực hiện bằng cách minh họa trực quan danh sách các lệnh đang mở cửa của một loại tài sản cụ thể theo thời gian thực. Danh sách điện tử này được sử dụng bởi hầu hết các sàn giao dịch để liệt kê danh sách lệnh của các loại tài sản khác nhau (cổ phiếu, trái phiếu, tiền tệ và cả crypto).
Có thể đánh giá đây là một loại công cụ trực quan hóa các lệnh đang được đặt ra cho một loại tài sản bất kỳ. Nó mang lại cho nhà đầu tư góc nhìn cụ thể về tâm lý thị trường và cách thức hoạt động của quy luật cung – cầu trên thị trường giao dịch.
Số lượng lệnh được chào mua và bán tại mỗi điểm giá (độ sâu thị trường) được liệt kê trong order book . Điều đó cung cấp các thông tin quan trọng về giao dịch và tăng tính minh bạch của thị trường. Độ sâu và thanh khoản giữ vai trò xác định giá của các lệnh.
Nhìn chung, dù ở nền tảng giao dịch nào thì mục đích sử dụng và các tính năng của order book là như nhau. Tuy vậy, giao diện của chúng ở mỗi sàn lại được điều chỉnh sao cho phù hợp với ý muốn của đội ngũ nhà phát triển các sàn.
Order book hoạt động như thế nào?
Sổ lệnh được cập nhật liên tục theo thời gian thực suốt cả ngày. Điều đó có nghĩa là nó luôn thay đổi và phản ánh ý định theo thời gian thực của những người tham gia thị trường.
Để có thể hiểu và đọc được lệnh, cơ bản nhà đầu tư phải nắm được bốn khái niệm chính:
- Lệnh chào mua (BID): Chứa thông tin của người mua, bao gồm tất cả giá chào mua, số tiền người mua muốn mua
- Lệnh chào bán (ASK): Chứa thông tin về người bán, bao gồm giá cả chào bán và số tiền người bán muốn bán
- Số lượng (AMOUNT): Mỗi mức giá sẽ hiển thị số lượng lệnh mà nhà đầu tư sẵn sàng mua hoặc bán
- Giá cả (PRICE): Giá chào mua cao nhất và chào bán thấp nhất hiển thị ở đầu Order Book
Qua các thông tin trên, nhà đầu tư có nhìn thấy sự mất cân bằng giữa lệnh mua và lệnh bán. Đó là một manh mối quan trọng về hướng đi của một tài sản trong ngắn hạn. Hiểu được điều này, nhà đầu tư có thể cân nhắc đưa ra được quyết định giao dịch sáng suốt hơn.
Real wall và fake wall
Real Wall
Real wall được tạo ra từ những thông tin liên quan đến dự án (các quan hệ hợp tác, sản phẩm, tiện ích mới,…) và biến động thực tế trên thị trường (các vụ tấn công, hoạt động niêm yết đồng coin mới,…) hay ảnh hưởng tâm lý của nhà đầu tư.
Real wall được chia làm hai loại: Real buy wall và real sell wall. Hình vẽ dưới đây mô tả xu hướng tăng dần của real buy wall và xu hướng giảm dần của real sell wall.
Fake Wall
Fake wall được tạo ra từ những nguồn tin không chính xác từ cá mập hoặc trading bot nhằm mục đích thao túng thị trường. Real wall được chia làm hai loại: Real fake wall và fake sell wall.
Khác với real wall, fake wall không thể hiện xu hướng tăng dần hay giảm dần mà có hình vẽ cứng nhắc như sau:
Cách đọc order book trên các sàn giao dịch crypto
Những thông tin về lệnh mua, lệnh bán, giá cả, số lượng sẽ được biểu thị ở hai phía trên một order book, được gọi là bên mua (buy-side) và bên bán (sell-side)
Giá cả và số lượng
Giá cả và số lượng (hay còn gọi là kích thước lệnh) là các thông tin dùng chung cho cả hai bên mua và bán. Những thông tin này cung cấp cho nhà đầu tư biết tổng số lượng đơn vị tiền điện tử muốn giao dịch và mức giá họ đồng ý thỏa thuận cho một đơn vị tiền tệ đó. Trong đó:
- Count có chức năng thể hiện tổng số lệnh cùng với một mức giá đặt mua.
- Amount (Số lượng đặt mua) là tổng giá trị của các lệnh.
- Total là chuỗi tổng cộng dồn các Amount lại với nhau.
Ví dụ dưới đây là sổ lệnh của Bitfinex, với những thông số thể hiện trên màn hình, nhà đầu tư muốn mua 20,24 đơn vị BTC với giá $8218.50/BTC.
Bên mua (buy-side)
Đây là đơn vị đại diện cho toàn bộ các lệnh mua còn để mở và mức giá gần nhất mới được giao dịch. Một giao dịch sẽ được triển khai khi mức giá chào mua khớp với lệnh bán tương ứng.
Khi một loạt lượng mua xuất hiện tại duy nhất một mức giá, trên màn hình Order Book sẽ hình thành tường mua (buy wall). Điều này gây ảnh hưởng đến giá của một loại tài sản. Lý do là nếu các lệnh kích thước lớn không thể bị lấp đầy thì các nhà đầu tư không thể đặt mua tài sản đó với mức giá thấp hơn. Từ đó, giá của tài sản không thể giảm sâu hơn nữa và giá của các lệnh bên dưới tường mua không thể được khớp cho đến khi lệnh ở tường mua được giải quyết hết. Lúc này, tường mua đóng vai trò như một mức hỗ trợ trong ngắn hạn.
Tiếp tục ví dụ cửa sổ lệnh của Bitfinex, có một lệnh mua 500.2 BTC đang chờ được khớp ở mức giá $6.263. Kích thước lệnh này khá lớn so với mức cung Bitcoin trên thị trường và hình thành một tường mua. Vì vậy, các lệnh với mức giá chào mua thấp hơn ở dưới tường mua sẽ không được khớp cho đến khi lệnh bên trên được lấp đầy. Tường mua ở giá $6.263 đóng vai trò là một mức hỗ trợ ngắn hạn với chức năng không cho giá Bitcoin giảm thấp hơn nữa.
Bên bán (sell-side)
Tương tự bên mua, đây là bên tập hợp tất cả các lệnh bán và mức giá gần nhất mới được giao dịch. Và một tường bán (sell wall) sẽ được hình thành nếu một lượng lớn các lệnh bán ra đều nằm tại duy nhất một mức giá. Các lệnh bán ở mức giá cao hơn không thể được thực hiện nếu thị trường không thể khớp lệnh cho tất cả các lệnh bán ở tường bán. Lúc này, tường bán tạo ra một ngưỡng kháng cự ngắn hạn.
Kết luận
Nói tóm lại, order book là một công cụ giúp các nhà đầu tư tiền điện tử có cái nhìn tổng quan về sự cân bằng giữa lệnh mua, lệnh bán và sự tương quan về mức giá trong thị trường. Nắm chắc kỹ năng đọc Order Book hỗ trợ nhà đầu tư làm chủ các quyết định giao dịch một cách hiệu quả.
