Trong giới Crypto, sự cố điện tử bị đánh cắp, hack khỏi ví hoặc không nhớ mật khẩu đã không còn xa lạ. Từ những sự cố này, crypto Custody đã ra đời và được áp dụng rộng rãi.
Khái niệm Crypto Custody
Crypto Custody hay lưu ký tiền điện tử là hình thức bảo vệ tài sản số qua một bên thứ ba. Tài sản của bạn được ủy quyền cho một bên uy tín trông coi và nắm giữ. Hình thức này xuất hiện từ những năm 1960, và là một trong những nòng cốt của ngành ngân hàng truyền thống. Với tài sản crypto, hình thức này có chút khác biệt. Bên thứ ba không lưu trữ kỹ thuật bất kỳ tài sản nào, tất cả dữ liệu cũng như giao dịch đều được ghi lại công khai trên hệ thống Blockchain. Thay vào đó, họ dùng khóa riêng của ví điện tử để cấp quyền truy cập khoản tiền được lưu trữ.
Lưu ký tiền điện tử rất cần thiết để tài sản số được đón nhận và sử dụng rộng rãi. Vì hiện nay, nhiều nhà đầu tư vẫn từ chối tiền điện tử do lo ngại vấn đề bảo mật. Và hình thức lưu ký tài sản từ lâu đã áp dụng với các tổ chức quản lý lượng tiền lớn để bảo đảm an toàn.
Khi nhiều nhà đầu tư tham gia vào thị trường tiền số, và các công ty lớn như MicroStrategy dành vị trí cho Crypto trong bảng cân đối kế toán, nhu cầu về dịch vụ lưu ký tiền số bắt đầu tăng vọt. Theo Blockdata, quy mô tài sản số được lưu ký tăng gấp bảy trong một năm từ tháng 1 năm 2019 (từ 32 tỷ USD lên 223 tỷ USD).
Xem thêm: API Key là gì? Hướng dẫn tạo khóa API trong Binance
Crypto Custody hoạt động như thế nào
Về cơ bản, lưu ký tức là bảo mật khóa riêng tư, thứ dùng để chứng minh quyền sở hữu của bạn đối với số tiền trong ví đối với mạng lưới. Trong ngành ngân hàng truyền thống, tất cả các bên giám sát đều là các tổ chức tài chính được chính phủ cấp phép. Tuy nhiên, trong ngành tiền số, chính chủ sở hữu cũng có thể giám sát tài sản của họ. Ví dụ, khi lưu trữ vàng, bạn có thể tự chôn chúng ở dưới hầm để trông coi, hoặc cũng có thể cất nhờ kho bên khác và trả phí dịch vụ (phí lưu trữ hoặc rút tiền). Theo đó, Lưu ký tiền điện tử có hai loại chính: Third-party custody và Self-custody.
Self-custody (Tự lưu trữ) mang đến quyền tự quản khi chỉ mình cá nhân bạn nắm giữ Khóa riêng tư của ví. Đồng nghĩa rằng, chỉ bạn mới có quyền sở hữu và truy cập khoản tiền điện tử trong ví. Tuy nhiên đi kèm theo đó là trách nhiệm nặng nề. Bạn là người duy nhất kiểm soát ví cũng sẽ là người duy nhất chịu mọi trách nhiệm. Khi làm mất ví hoặc quên khóa cá nhân, số tài sản này có thể sẽ mất vĩnh viễn.
Third-party custody (Lưu ký) phù hợp cho những người không tự mình chịu trách nhiệm quản lý tài sản nên sẽ chuyển sang bên thứ ba giám sát. Những tổ chức này đều có giấy phép hoạt động được cấp bởi chính quyền. Khi đăng ký mở tài khoản, bạn phải đáp ứng quá trình kiểm tra khách hàng và quy định chống rửa tiền.
Hình thức này có ba loại khác nhau được phân biệt dựa trên các tổ chức tài chính:
- Sàn giao dịch: Tất cả các sàn giao dịch tiền điện tử tập trung đều có dịch vụ giữ hộ tài sản cho khách hàng. Với một số trường hợp, các sàn thuê những đơn vị hoặc nền tảng bên ngoài để thực hiện dịch vụ lưu ký. Khi bạn thiết lập tài khoản lưu ký trên một sàn giao dịch tập trung, bạn sẽ không giữ khóa cá nhân cho ví trao giao dịch trong bất kỳ trường hợp nào. Rủi ro đi kèm sẽ xảy ra khi sàn giao dịch đột ngột biến mất cùng số tài sản hoặc bị tấn công qua mạng.
- Người quản lý: Khi tiền số được công nhận như một loại tài sản giá trị, các nhà quản lý xuất hiện và hoạt động như những ngân hàng truyền thống. Tương tự như ngân hàng, những tổ chức này được quản lý và cấp phép để cung ứng dịch vụ lưu ký tiền điện tử. Một số nhà quản lý lưu ký crypto đáng chú ý nhất bao gồm: Anchorage, NYDIG và Paxos.
- Ngân hàng giám sát: Từ tháng 7 năm 2020, mọi ngân hàng giám sát ở Hoa Kỳ đều có thể lưu ký tiền điện tử. Nhờ Văn phòng kiểm soát tiền tệ (OCC) dọn đường, tất cả các ngân hàng đặc quyền quốc gia được cung cấp dịch vụ lưu ký tiền điện tử. Tạo cơ hội những gã khổng lồ trong ngành như BNY Mellon, Citibank và Fidelity có thị trường rộng mở hơn. Tuy nhiên, một số nhà cung cấp lưu ký bên thứ ba (Fidelity, BitGo, Bakkt) chỉ có dịch vụ cho các nhà đầu tư tổ chức hoặc khách hàng cá nhân có số tiền gửi cực lớn. Ví dụ, Coinbase trust ( ví điện tử của Coinbase, yêu cầu số dư lên tới 500.000 USD) để tham gia dịch vụ của họ. Một số nhà lưu ký khác cũng đã có dịch cho khách hàng lẻ như Blockchain.com, Casa, Song Tử, Nuri (trước đây là Bitwalla)…
Như các dịch vụ thông thường, các nhà cung cấp thường yêu cầu một số khoản phí để giữ an toàn cho tiền của bạn. Giống với các ngân hàng khi họ thực hiện nhận giữ hộ tiền tiết kiệm, séc,… Việc rút hay chuyển tiền cũng có thể tính phí như bình thường. Các loại chi phí thường gặp gồm:
- Phí lưu ký: Được đơn vị tính theo một phần trăm nhất định dựa trên giá trị của tài sản được giám sát hàng năm. Con số này thường ít hơn 1%.
- Phí thiết lập: Khoản phí phải trả để mở tài khoản lưu ký. Tuy nhiên, một số đơn vị cho phép người dùng mở tài khoản miễn phí.
- Phí rút tiền: Bạn có thể trả một khoản phí mỗi khi thực hiện rút tiền ra khỏi tài khoản của mình. Đây có thể là tỷ giá cố định hoặc tỷ lệ phần trăm của giá trị bạn rút.
Kết luận
Lưu ký tiền điện tử (Crypto Custody) là hình thức chính thống và uy tín nhằm bảo vệ tài sản số của các nhà giao dịch. Tùy theo từng khách hàng, sẽ có các dạng lưu ký phù hợp khác nhau. Theo đó các mặt hạn chế và lợi ích cũng sẽ thay đổi, bài viết đã phân tích đầy đủ các thông tin và ưu-nhược điểm của Crypto Custody, hi vọng góp phần giúp bạn cân nhắc và có lựa chọn phù hợp.
Đọc thệm: Cold wallet, hot wallet là gì, và so sánh hai loại
